Logopedia to nie tylko wady i zaburzenia mowy
Czy wiesz, że logopedia ma również związek ze stomatologią a konkretnie z ortodoncją? Terapia logopedyczna ułatwia leczenie ortodontyczne, może skracać czas jego trwania i jest pomocna w zapobieganiu nawrotom wady zgryzu. W przypadku występowania nabytej wady zgryzu usunięcie lub zmniejszenie wady wymowy powoduje efektywniejsze leczenie ortodontyczne. W dalszej części wyjaśniamy, dlaczego warto skonsultować dziecko u logopedy.
Czym zajmuje się logopedia?
Logopedia to ogólnie nauka o kształtowaniu właściwej mowy w okresie jej rozwoju a także o usuwaniu różnego rodzaju wad i zaburzeń mowy. Dlatego też logopeda będzie wspierał dziecko w budowaniu kontaktu wzrokowego, uwagi słuchowej, wspólnego pola uwagi, naśladownictwa. Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, w jakim stopniu i jakie funkcje wpływają na rozwój mowy. W tym celu logopeda ocenia sposób oddychania dziecka, sposób w jaki pracuje jego język, wargi, podniebienie. Będzie obserwował sposób spożywania przez dziecko pokarmu (gryzienie, żucie, połykanie) i pobierania płynu (picie). Prawidłowe wykonywanie wymienionych czynności ma ogromne znaczenie dla rozwoju mowy. Oddychamy, jemy, pijemy i wykonujemy wiele ruchów w obrębie naszej twarzy i jamy ustnej już w życiu płodowym. Dlatego warto skonsultować pojawiające się problemy w tym zakresie.
Co ma wspólnego logopedia z ortodoncją?
W związku z tym, iż jama ustna jest miejscem artykulacji głosek to bardzo istotne jest prawidłowe ukształtowanie zgryzu oraz właściwa funkcja języka. Dlatego w interdyscyplinarnym podejściu stomatolog ortodonta kieruje dzieci z wadami zgryzu do logopedy i odwrotnie. W Warsaw Dental Academy pracujemy właśnie w taki sposób zapewniając wielopłaszczyznową opiekę i pomoc dla dzieci.
Wady zgryzu bardzo często spowodowane są złą pracą mięśni twarzy, ust, języka a także gardła. U wielu pacjentów ortodontycznych zauważa się również zaburzenia miofunkcjonalne, co wiąże się w szczególności z nieprawidłowym sposobem połykania (połykanie infantylne) a także nieprawidłową fazą spoczynkową języka. W prawidłowej pozycji spoczynkowej masa języka całą swoją powierzchnią przylega do podniebienia twardego, usta są zamknięte, zęby są zwarte, a oddychanie odbywa się przez nos. Tylko wówczas mięśnie wewnętrze i zewnętrzne języka są w równowadze a kości twarzoczaszki mają warunki do prawidłowego rozwoju.
Nieprawidłowa faza spoczynkowa języka wpływa na:
• wady wymowy, ponieważ osłabiona jest motoryka narządów artykulacyjnych
• wady zgryzu, rozwój twarzoczaszki. Jeśli język nie pracuje na podniebieniu, staje się ono wąskie i wysoko wysklepione, a zęby się tłoczą. Dodatkowo Jeśli język zamiast na podniebieniu leży między zębami, rozszczelniają się łuki zębowe
Logopeda w poszczególnych etapach przygotowuje i przeprowadza ćwiczenia języka, warg, połykania, dodatkowo pracuje nad koordynacją wzrokowo – ruchową oraz oddychaniem. U dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym terapia jest często wspomagana zastosowaniem elastycznych aparatów ortodontycznych typu trainer oraz płytki przedsionkowej. Obecnie na rynku stomatologicznym istnieje wiele rodzajów aparatów elastycznych, dostosowanych do wieku, fazy wzrostu pacjenta, a także etapu wymiany uzębienia mlecznego na stałe. Ich wspólną zaletą, zarówno w leczeniu ortodontycznym, jak i terapii logopedycznej, jest istotna zmiana ustnego toru oddechowego podczas spoczynku na prawidłowy – pacjent oddycha przez nos, natomiast język jest spionizowany.
Połączenie sił logopedy i ortodonty daje szansę na całkowicie zdrowe zęby i brak problemów związanych z wadami zgryzu oraz wymowy dlatego kluczowa jest stała współpraca między tymi specjalistami. Zdrowe zęby to nie wszystko. Ważny jest też prawidłowy zgryz i prawidłowe funkcjonowanie całej jamy ustnej.
Kiedy skonsultować dziecko u logopedy?
Terapia prowadzona przez logopedę powinna przebiegać w jak najwcześniejszym okresie rozwoju dziecka, gdyż w miarę upływu lat leczenie staje się trudniejsze
Diagnozę warto logopedyczną przeprowadzać u dzieci, u których zauważamy jakiekolwiek problemy z:
- Uchwyceniem brodawki i zassaniem pokarmu
- Jest niespokojne w trakcie karmienia
- W trakcie karmienia słychać dodatkowe odgłosy „cmokania”, „kumkania”
- Dziecko krztusi się pokarmem, łyka dużo powietrza w trakcie karmienia
- Nie radzi sobie z utrzymaniem smoczka uspokajacza
- Ma kolki
- Ma często otwartą buzię (oddychanie torem ustnym)
- Występują problemy przy rozszerzaniu diety
- Pomiędzy 6 a 10 miesiącem życia brak gaworzenia, reakcji na bodźce płynące z otoczenia
- Około 12 miesiąca nie pojawiają się próby powtarzania prostych słów, brak gestu wskazywania
